25 Juni 2020 | Kees van Schaik
De SchakelCast behandelt actuele thema’s in de Zorg en Welzijn. Je hebt er dagelijks mee te maken, maar je hebt niet altijd een moment om er bij stil te staan. We volgen de actualiteiten, spreken met de praktijk en geven jou de kans om er zelf eens over na te denken. Het thema van deze week: Vitaal beroep.
Doorschakelen - de actualiteit van het thema
Vitaal beroep
Heb je de schooltassen aan de vlaggenstok zien hangen? Op naar de volgende stap: aan het werk of vervolgonderwijs. Een belangrijke keuze, wat gaat het worden? Ligt een keuze voor het vak van begeleider voor de hand? Staat die bovenaan de lijst van meest gekozen beroepen? Waarschijnlijk niet. Op dit soort lijstjes zie je de welzijnsberoepen vaak niet bovenaan staan.
De overheid heeft nu ook zo’n lijst gemaakt: een lijst van vitale beroepen. Een lijst van mensen die de samenleving in deze grimmige tijden draaiend houden. Je bent bevoorrecht als je op deze lijst staat. Je mag voordringen bij de kassa, omdat je wél naar je werk moet. Je staat aan het front en wordt alom gewaardeerd. De berichten die van het front komen getuigen van gedrevenheid en passie. Je doet er toe. Vitale beroepen doen er toe. En ja, begeleider is een vitaal beroep. Begeleiders doen er toe!
De volgende uitdaging wordt er toe blijven doen. Luister naar het frontgedicht van stadsdichter Jesse Laport.
Waarden
Er toe doen, van betekenis zijn en voor kwaliteit kiezen. Dat zijn de meest terugkomende waarden die gegeven worden aan het beroep van begeleider. Door deze waarden is begeleider een vitaal beroep, is begeleiden vitaal werk. Geen haastklus, maar werk waarin je met jouw volle aandacht aanwezig bent.
Richard Sennett, foto door Roger Cremers
Richard Sennett, Amerikaans arbeidssocioloog heeft het over ‘langzaam werken, met als enige doel kwaliteit’. Hij is een groot pleitbezorger voor de herwaardering van de ambachtsman of vrouw. Hij vindt werken in het welzijnsdomein een ambachtelijk vak. Kwaliteit, volle aandacht en tijd zijn begrippen die hij van harte aanbeveelt.
Anderen spreken hierover weer in termen van onthaasten en vertragen. Al jaren is er een wereldwijde beweging die dit onthaasten en vertragen tot haar missie heeft gemaakt. Het gaat om SLOW.
SLOW staat voor:
Niet zozeer langzaam als wel (ergens) de tijd (voor)nemen
Het oorspronkelijke of natuurlijke weer de ruimte geven
Door tijd en afstand te nemen, het geheel zien en je daarmee verbinden
Authenticiteit en uniciteit als uitgangspunt nemen, dus zowel verschillen als overeenkomsten koesteren in dialoog.
Psychiater en dichter Rutger Kopland verwoord SLOW mooi in zijn gedicht genaamd Tijd.
Tijd
Tijd – het is vreemd,
het is vreemd mooi ook nooit te weten wat het is en toch,
hoeveel van wat er in ons leeft is ouder dan wij,
hoeveel daarvan zal ons overleven
zoals een pasgeboren kind kijkt alsof het kijkt naar iets in zichzelf,
iets ziet daar wat het meekreeg
zoals Rembrandt kijkt op de laatste portretten van zichzelf,
alsof hij ziet waar hij heengaat een verte voorbij onze ogen,
het is vreemd maar ook vreemd mooi te bedenken dat ooit niemand meer zal weten,
dat we hebben geleefd te bedenken hoe nu we leven,
hoe hier maar ook hoe niets ons leven zou zijn
zonder de echo’s van de onbekende diepten in ons hoofd,
niet de tijd gaat voorbij, maar jij en ik,
buiten onze gedachten is geen tijd,
we stonden deze zomer op de rand van een dal
om ons heen alleen de wind.
Haal je tas van de vlaggenstok, gebruik je ervaringen en kennis die erin zitten. Maak bewuste, krachtige en betekenisvolle keuzes. Wees vitaal!
Omschakelen - het thema op de werkvloer
In de praktijk
‘Langzaam werken met als enige doel kwaliteit’. Hoe bewust is de begeleider van nu zich van het kantelpunt waarin we nu leven. Of zoals de stadsdichter in het frontbericht schreef: ‘De wereld maakt een koprol, dus staat alles op z’n kop, maar dat betekent ook: straks staat alles meer rechtop’. Ziet de begeleider van nu de kansen die er liggen? Of actiever: gaat hij de uitdaging aan om vanuit volle aandacht te investeren in tijd en kwaliteit? Effent hij daarmee het pad voor de begeleider van straks?
In deze SchakelCast spreek ik met Pim Stegen. Pim is docent en onderzoeker bij Saxion voor de opleiding social work. Hij doet promotieonderzoek op het gebied van ‘ondernemend gedrag van en binnen professionele organisaties’. De focus ligt daarbij op de professionalisering van de (persoonlijk)begeleider. Deze cast gaat over die professionalisering van de begeleider, over ambacht en welke kansen en valkuilen hij ziet aan ‘langzaam werken met als enige doel kwaliteit’.
“Dit is een moment van bewustwording voor de begeleiders: wij hebben inderdaad een vitaal beroep!”
Uitschakelen - tijd om stil te staan
Een moment voor reflectie
Leren kan niet zonder stil te staan bij jezelf. Hoe werk je? Welke keuzes maak je? En welke vaardigheden zet je in? Zo kun je ook kijken naar het thema van deze SchakelCast. Hoe zou jij het thema van deze SchakelCast, ‘Vitaal beroep’, naar jezelf vertalen?
Op Lanterfanten.nl vind je een overzicht van veel slow-bewegingen. Slow-bewegingen kenmerken zich door een bewust omgaan met de omgeving en natuur, mensen, producten en diensten. Slow-bewegingen zorgen ervoor dat de kernwaarden van het bestaan worden heroverwogen.
Verdiep je eens in al die bewegingen en pak dan een moment voor jezelf (hoe toepasselijk bij dit thema). Sta stil bij wat bewust lanterfanten jou heeft gebracht en brengt.
Aaneenschakelen - meer over dit thema
Van praktijk naar theorie
Op zoek naar verdieping of verbreding? Op het platform van AYCL staan verschillende modules die dieper ingaan op het thema verlies. Klik op onderstaande links om meer te lezen over dit thema.
Deze zeer korte module komt uit de reeks Professioneel samenwerken en gaat over de persoonlijk begeleider. De visie van Senett staat hierin centraal.
Samen werken als T-shaped professional
Deze zeer korte module komt ook uit de serie Professioneel samenwerken. Het gaat over samenwerken, over (her)waardering van diversiteit, over generalist en specialist. Onderwerpen die aansluiten bij het thema vitaal beroep.
Tot slot
De sterkste schakel
Iedere week levert Arjen van den Boogaard, ervaringsdeskundige en medewerker van het Toverbaltheater, een bijdrage aan de SchakelCast. Deze week een gedicht en een tekening.
De waslijn
Toch vraag ik me wel eens af:
ik ben wie ik gisteren was,
daarover verwacht ik geen tegengas.
Maar of ik morgen zal zijn wie ik wil zijn,
tja, die vraag hangt nog aan de lijn.
Ik zie hem langzaam drogen.
Alle tijd, koesterend in de zon op slow vermogen.
Disclaimer
SchakelCast wordt iedere week samengesteld door Kees van Schaik. Hij neemt je mee in een actueel thema. Hij put zijn inspiratie uit het nieuws van alledag, uit de input van het werkveld van onderwijs, Zorg en Welzijn, van docenten, van begeleiders en hulpverleners, van vrijwilligers en van mantelzorgers.
Het geeft hem energie om elke keer betekenis te geven aan die input door het met elkaar te verbinden tot een verrassende nieuwe invalshoek. Hij maakt daarbij dankbaar gebruik van zijn jarenlange ervaring, opgedaan in verschillende rollen, functies en sectoren.
SchakelCast komt tot stand in samenwerking met:
